Podział majątku wspólnego po rozwodzie – jak wygląda i na czym polega?
Życie pisze swoje scenariusze i stawia przed nami najmniej przewidywalne rozwiązania. Rozwód można poniekąd porównać do efektu domina, jego orzeczenie uruchamia szereg następujących po sobie zdarzeń. Klasyczną wersją jest najpierw rozwód, a następnie podział majątku po rozwodzie. Podział majątku jest bowiem możliwy dopiero po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego, chyba, że małżonkowie mają już rozdzielność majątkową, uzyskaną w innym trybie aniżeli rozwód.
Podział majątku wspólnego po rozwodzie
Kwestię rozdzielności majątkowej reguluje kodeks rodzinny i opiekuńczy. Wspólność majątkowa co do zasady powstaje z chwilą zawarcia związku małżeńskiego. Nie jest to jednak regułą, gdyż ustawodawca umożliwił małżonkom podjęcie decyzji w tym zakresie, wedle swojego uznania. Zgodnie bowiem z art. 47 kro:
- 1. Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
- 2. Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.
Jak wskazuje ww. regulacja, małżeńską umowę majątkową można zawrzeć przed zawarciem związku małżeńskiego, ale również w czasie trwania małżeństwa, nawet po wydaniu przez sąd orzeczenia o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód, ale jeszcze przed jego uprawomocnieniem się.
Rozdzielność powstaje bez naszej ingerencji, z mocy prawa z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Póki jednak wspólność trwa nie można majątku wspólnego dzielić, mówi o tym wyraźnie art. 37 kro:
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
Rozdzielność majątkowa może powstać również w drodze umowy majątkowej małżeńskiej, orzeczenia separacji, ustanowienia w drodze orzeczenia sądowego rozdzielności majątkowej, ubezwłasnowolnienia, czy ogłoszenia upadłości. Oznacza to, że zakaz dokonywania podziału majątku wspólnego dotyczy okresu trwania wspólności ustawowej, który nie zawsze pokrywa się z czasem trwania związku małżeńskiego.
Jak wygląda i na czym polega podział majątku wspólnego?
Postępowanie w przedmiocie podziału majątku wspólnego z reguły wytacza się w odrębnym postępowaniu. Na wniosek jednego z małżonków sąd może już w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. W praktyce jest to niezwykle rzadkie, gdyż byli małżonkowie zazwyczaj nie potrafią osiągnąć zgodnego rozwiązania, a tylko takie mogłoby uniknąć nadmiernej zwłoki.
Zgodnie z art. 566 kpc:
W sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami właściwy jest sąd miejsca położenia majątku, a jeżeli wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków – sąd spadku.
Jak stanowi art. 11062 § 2 kpc:
Sprawy o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy majątek wspólny albo jego znaczna część znajduje się w Rzeczypospolitej Polskiej.
Postępowanie o podział majątku wspólnego jest tzw. postępowaniem nieprocesowym, a co za tym idzie podlega rozpoznaniu przez Sąd Rejonowy bez względu na wartość przedmiotu sporu. Zgodnie bowiem z art. 507 kpc: Sprawy należące do postępowania nieprocesowego rozpoznają sądy rejonowe, z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych.
Opłata od wniosku o podział majątku wspólnego wyznacza art. 38 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zgodnie z którym:
- Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od wniosku o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej.
- Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 złotych.
Opłaty dokonuje się na konto Sądu rozpoznającego wniosek o podział majątku wspólnego i załącza się potwierdzenie jej uiszczenia. Koszty związane z reprezentowaniem przez profesjonalnego pełnomocnika (radca prawny, adwokat) są kosztami odrębnymi i ustalanymi indywidualnie.
Co do zasady udziały małżonków są równe, jak wskazuje art. 43 kro:
- 1. Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Można jednak domagać się ustalenia nierównych udziałów:
- 2. Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.
- 3. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.
W myśl art. 567 kpc:
- 1. W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.
- 2. W razie sporu co do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym sąd może w tym przedmiocie orzec postanowieniem wstępnym.
- 3. Do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania w sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku.
Radca Prawny Katarzyna Brodziak-Grzyb – radca prawny, mediator sądowy, pozaetatowy członek Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach, założycielka kancelarii prawnej Brodziak-Grzyb z siedzibą w Częstochowa. Moim celem jest, by nie żałowali Państwo przekroczenia progu mojej Kancelarii, do której serdecznie zapraszam.
Siedziba Kancelarii (radca prawny, adwokat) znajduje się w Częstochowie przy ul. Dąbrowskiego 26 lok. 2, jednakże zasięg terytorialny i termin świadczonych usług jest dostosowany do potrzeb naszych Klientów. Jeżeli mieszkasz w takich miejscowościach jak Blachownia, Janów, Kamienica Polska, Kłobuck, Kłomnice, Konopiska, Kruszyna, Krzepice, Lipie, Miedźno, Mstów, Mykanów, Olsztyn, Opatów, Panki, Poczesna, Popów, Przystajń, Rędziny, Starcza i Wręczyca Wielka, Lubliniec, Boronów, Ciasna, Herby, Kochanowice, Koszęcin, Pawonków i Woźniki, Myszków, Dąbrowa Zielona, Irządze, Koniecpol, Koziegłowy, Kroczyce, Lelów, Niegowa, Poraj, Przyrów, Szczekociny, Włodowice i Żarki – to Sądem, który będzie właściwy do przeprowadzenia postępowania, będzie Sąd Okręgowy w Częstochowie.
Kancelaria (radca prawny, adwokat) świadczy usługi na rzecz osób z Częstochowy oraz Blachownia, Janów, Kamienica Polska, Kłobuck, Kłomnice, Konopiska, Kruszyna, Krzepice, Lipie, Miedźno, Mstów, Mykanów, Olsztyn, Opatów, Panki, Poczesna, Popów, Przystajń, Rędziny, Starcza i Wręczyca Wielka, Lubliniec, Boronów, Ciasna, Herby, Kochanowice, Koszęcin, Pawonków i Woźniki, Myszków, Dąbrowa Zielona, Irządze, Koniecpol, Koziegłowy, Kroczyce, Lelów, Niegowa, Poraj, Przyrów, Szczekociny, Włodowice i Żarki.
Zobacz także:
https://kancelaria-brodziak-grzyb.pl/2024/07/24/rozwod-czy-brac-prawnika-adwokat-czy-radca-prawny/
