Jak zmienić nazwisko po rozwodzie i nie tylko? Krok po kroku procedura

Małżeństwo, a nazwisko

Wedle obowiązujących w Polsce reguł prawnych – małżeństwo zostaje zawarte, przede wszystkim wówczas, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński. Kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia osobom zamierzającym zawrzeć małżeństwo doniosłość związku małżeńskiego, przepisy regulujące prawa i obowiązki małżonków oraz przepisy o nazwisku małżonków i o nazwisku ich dzieci. Kierownik urzędu stanu cywilnego zapytuje mężczyznę i kobietę, czy zamierzają zawrzeć ze sobą małżeństwo, a gdy oboje odpowiedzą na to pytanie twierdząco, wzywa ich do złożenia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński oraz oświadczeń w sprawie nazwisk małżonków i ich dzieci.

Nazwisko po zawarciu związku małżeńskiego

Zgodnie z art. 25 ustawy z 25 lutego 1964 kodeks rodzinny i opiekuńczy:

• 1. O nazwisku, które każdy z małżonków będzie nosił po zawarciu małżeństwa, decyduje jego oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie może być złożone bezpośrednio po zawarciu małżeństwa albo przed sporządzeniem przez kierownika urzędu stanu cywilnego zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa.
• 2. Małżonkowie mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Każdy z małżonków może również zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiego małżonka. Nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów.
• 3. W razie niezłożenia oświadczenia w sprawie nazwiska, każdy z małżonków zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko.

Małżeństwo daje nam możliwość wyboru przeróżnej konfiguracji nazwisk. Możemy pozostać przy swoim nazwisku, przyjąć nazwisko małżonka/ki lub je połączyć.

Rozwód, a nazwisko

Jeśli zdecydujemy się na przyjęcie nazwiska małżonka, powstaje pytanie co w przypadku potencjalnego rozpadu małżeństwa i w konsekwencji rozwodu. Należy wiedzieć bowiem, że Sąd, który wydaje wyrok w sprawie rozwodowej nie decyduje o nazwisku i nie zamieszcza takiej informacji w orzeczeniu.

Kwestię powyższą reguluje art. 59 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym:

W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa.

Użyty przez ustawodawcę zwrot ‘’może’’ wskazuje, że jest to własna, dowolna decyzja, a drugi małżonek nie ma żadnych instrumentów prawnych mogących mieć jakikolwiek wpływ na naszą decyzję.

Zgodnie z art. 18 ustawy z 28 listopada 2014 roku prawo o aktach stanu cywilnego:

Oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa lub oświadczenia małżonków, że dziecko będzie nosić takie samo nazwisko, jakie nosi albo nosiłoby ich wspólne dziecko, oraz oświadczenie małżonka rozwiedzionego o powrocie do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa, można złożyć przed wybranym kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo konsulem.

Co ważne, separacja nie pozwala na zmianę nazwiska. Z kolei w przypadku unieważnienia małżeństwa, wracamy do stanu poprzedniego, więc także do swojego byłego nazwiska.

Prawo do zmiany nazwiska przysługuje każdemu małżonkowi, który zmienił dotychczasowe nazwisko wskutek zawarcia małżeństwa. Jest to dobrowolna decyzja – wolna od jakiegokolwiek przymusu wynikającego z orzeczenia sądu czy też decyzji innego organu i niezależna od sposobu rozwiązania małżeństwa. Ustalenie zatem winy za rozkład pożycia małżeńskiego małżonka, który przyjął nazwisko drugiego współmałżonka, pozostaje całkowicie bez wpływu na możliwość skorzystania z tego uprawnienia.

Prawo do zmiany nazwiska przewidziane w art. 59 ma charakter osobisty. Skorzystanie z tej możliwości należy wyłącznie od woli małżonka, który zmienił swoje nazwisko po zawarciu małżeństwa.

Zmiana nazwiska po rozwodzie, krok po kroku

Zmiany nazwiska dokonuje się:

1. przez osobiste złożenie pisemnego oświadczenia przed kierownikiem dowolnego urzędu stanu cywilnego w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu,
2. kierownik urzędu stanu cywilnego podpisuje to oświadczenie i przekazuje do urzędu, w którym znajduje się akt małżeństwa, celem dokonania stosownej wzmianki,
3. organ administracji przyjmujący oświadczenie o powrocie do nazwiska nie wydaje żadnego rozstrzygnięcia w formie decyzji czy postanowienia,
4. skutek w postaci zmiany nazwiska następuje poprzez samo złożenie oświadczenia przez zainteresowaną osobę, zaś jego potwierdzeniem jest wzmianka w akcie stanu cywilnego, jakim jest akt małżeństwa.

Pamiętać należy, że 3-miesięczny termin do złożenia oświadczenia o powrocie do nazwiska noszonego przed zawarciem związku małżeńskiego jest tzw. terminem zawitym, a zatem niepodlegającym przywróceniu ani przedłużeniu. Zaczyna on swój bieg od daty uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Nie należy składać wcześniej wniosku o zmianę nazwiska, gdyż będzie uznany za przedwczesny.

Radca Prawny Katarzyna Brodziak-Grzyb – radca prawny, mediator sądowy, pozaetatowy członek Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach, założycielka kancelarii prawnej Brodziak-Grzyb z siedzibą w Częstochowa. Moim celem jest, by nie żałowali Państwo przekroczenia progu mojej Kancelarii, do której serdecznie zapraszam.

Siedziba Kancelarii (radca prawny, adwokat) znajduje się w Częstochowie przy ul. Dąbrowskiego 26 lok. 2, jednakże zasięg terytorialny i termin świadczonych usług jest dostosowany do potrzeb naszych Klientów. Jeżeli mieszkasz w takich miejscowościach jak Blachownia, Janów, Kamienica Polska, Kłobuck, Kłomnice, Konopiska, Kruszyna, Krzepice, Lipie, Miedźno, Mstów, Mykanów, Olsztyn, Opatów, Panki, Poczesna, Popów, Przystajń, Rędziny, Starcza i Wręczyca Wielka, Lubliniec, Boronów, Ciasna, Herby, Kochanowice, Koszęcin, Pawonków i Woźniki, Myszków, Dąbrowa Zielona, Irządze, Koniecpol, Koziegłowy, Kroczyce, Lelów, Niegowa, Poraj, Przyrów, Szczekociny, Włodowice i Żarki – to Sądem, który będzie właściwy do przeprowadzenia postępowania, będzie Sąd Okręgowy w Częstochowie.

Kancelaria (radca prawny, adwokat) świadczy usługi na rzecz osób z Częstochowy oraz Blachownia, Janów, Kamienica Polska, Kłobuck, Kłomnice, Konopiska, Kruszyna, Krzepice, Lipie, Miedźno, Mstów, Mykanów, Olsztyn, Opatów, Panki, Poczesna, Popów, Przystajń, Rędziny, Starcza i Wręczyca Wielka, Lubliniec, Boronów, Ciasna, Herby, Kochanowice, Koszęcin, Pawonków i Woźniki, Myszków, Dąbrowa Zielona, Irządze, Koniecpol, Koziegłowy, Kroczyce, Lelów, Niegowa, Poraj, Przyrów, Szczekociny, Włodowice i Żarki.