PRZEDAWNIENIE – NOWE PRZEPISY, NOWE TERMINY, NOWE REGUŁY.

Miniony lipiec przyniósł ze sobą zmiany w zakresie terminów przedawnień roszczeń majątkowych. Jeśli jesteś dłużnikiem to z pewnością ucieszy Cię ta wiadomość. Jeśli natomiast jesteś wierzycielem to nie będziesz zadowolony czytając ten wpis. Reakcja zatem zależna jest od tego jaki masz obecnie status, czy dłużnika czy wierzyciela.

Czym jest słynne przedawnienie i dlaczego dla tak wielu dłużników jest wybawieniem?

Art. 117 §  2 kodeksu cywilnego głosi: ’’Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.’’

Przedawnienie stanowi element wywodzącej się ze staropolskiego prawa cywilnego instytucji dawności. Intencją ustawodawców było zapewnienie ochrony oraz bezpieczeństwa prawnego dłużnikom (mając na uwadze także art. 2 Konstytucji RP). Bezpieczeństwo w tym przypadku rozumiane jest jako pewność co do własnej sytuacji prawnej. Sprzeczne z nim byłoby bowiem pozostawanie dłużnika w długotrwałej niepewności, co do zachowania wierzyciela.

Dzięki instytucji przedawnienia po upływie pewnego czasu, sytuacja prawna dłużnika ulega niejako wyjaśnieniu i prowadzi do stabilizacji rzeczywistych sytuacji utrzymujących się przez długi czas. Upływ czasu zdecydowanie utrudnia, a niekiedy w ogóle uniemożliwia ustalenie rzeczywistego stanu ze względu na rosnące z czasem trudności dowodowe. Dzięki przedawnieniu unika się więc procesów, których wynik mógłby być wątpliwy moralnie oraz których koszty mogłyby osiągać gigantyczne kwoty.

Jeśli zatem dług się przedawnił, dłużnik – co do zasady – może uniknąć obowiązku spłaty!

Nie zawsze jednak wierzyciele mając wiedzę o tym, że dług jest przedawniony zaprzestają swoich działań. Dlatego w niektórych przypadkach należy podjąć pewne kroki. Czasem bowiem sam upływ czasu nie wystarcza do tego, aby wierzyciele przestali egzekwować należne im pieniądze. W zależności zatem od stanu faktycznego sprawy i okoliczności jej towarzyszących nadejście przedawnienia dla każdego będzie inne. W tym celu też najlepiej udać się na poradę prawną do prawnika (radca prawny, adwokat), który po analizie sytuacji wskaże na co możemy liczyć i co musimy zrobić, aby ostatecznie zakończyć sprawę naszego długu.

Terminy przedawnienia.

Obecnie tj. od 9 lipca 2018 roku brzmienie art. 118 kodeksu cywilnego regulującego kwestię terminów przedawnień wygląda następująco: ’’Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.’’

Do 8 lipca 2018 roku ww. przepis brzmiał: ’’Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.’’

Ponadto art. 125 § 1 kodeksu cywilnego aktualnie przybiera następujący kształt: ’’Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat. ‘’

Poprzednie brzmienie ww. artykułu to: ’’Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.’’

Wniosek: W dużym uproszczeniu – obowiązujące dotychczas terminy przedawnienia uległy skróceniu – z 10 lat do lat 6.

Co z długami, które na dzień wejścia zmian istnieją i nie są przedawnione?

Bardzo duże znaczenie praktyczne mają przepisy przejściowe ustawy, rozstrzygające o zasadach przedawnienia roszczeń istniejących w dniu 9 lipca br. i do tego dnia nieprzedawnionych.

Zgodnie z ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw – do roszczeń powstałych przed zmianą, jeszcze nieprzedawnionych co do zasady stosuje się już nowe terminy. Nie mniej jednak od tej reguły ustawodawca wprowadził sporo ważnych wyjątków. Co za tym idzie – w praktyce ustalenie, kiedy upłynie termin przedawnienia, będzie wymagało zarówno obliczenia terminu przedawnienia zgodnie z dotychczasowymi zasadami, jak i zgodnie z przepisami ustawy nowelizującej oraz porównania tych terminów. Dlatego też, celem ustalenia, czy Twój dług ostatecznie uległ przedawnieniu skonsultuj to z prawnikiem (radca prawny lub adwokat).