OBOWIĄZEK MELDUNKOWY.

Jak to jest faktycznie z tym zameldowaniem? Czy można zameldować się bez zgody i wiedzy właściciela? Czy można wymeldować niechcianego lokatora? Na te i inne pytania dotyczące meldunku, postaramy się odpowiedzieć w dzisiejszym wpisie.

Bezspornym jest, że każdy kto jest obywatelem polskim i przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – musi być zameldowany. Obowiązek ten wynika wprost z ustawy o ewidencji ludności z dnia 24 września 2010 roku. I pomimo sporego szumu wokół tego tematu, obowiązek meldunkowy nie został zniesiony i najprawdopodobniej długo jeszcze będzie aktualny.

Na czym w ogóle polega obowiązek meldunkowy?

Obowiązek meldunkowy polega na:

1. zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego;
2. wymeldowaniu się z miejsca pobytu stałego lub czasowego;
3. zgłoszeniu wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej oraz powrotu z wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej, (chyba, że wyjazd nie wiąże się zamiarem stałego pobytu i trwa krócej niż 6 miesięcy).

Meldunku należy tego dokonać w urzędzie gminy lub miasta, na terenie którego dana osoba będzie teraz mieszkać, najpóźniej w 30 -tym dniu, licząc od dnia przybycia do tego miejsca.

W przypadku osoby niepełnoletniej zameldowania dokonuje jej przedstawiciel ustawowy lub inna osoba sprawująca nad tą osobą faktyczną opiekę. Przedstawicielem ustawowym osoby niepełnoletniej jest każdy z posiadających władzę rodzicielską rodziców. Przyjmuje się, że w przypadku konfliktu między rodzicami, o to z którym z nich dziecko powinno być zameldowane decydująca jest okoliczność, u którego skumulowane jest jego centrum życiowe. Obowiązku meldunkowego można dopełnić także przez pełnomocnika legitymującego się właściwym pełnomocnictwem.

Co należy rozumieć przez pobyt stały i pobyt czasowy?

Zgodnie z ustawą o ewidencji ludności:

• pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania;
• pobytem czasowym jest przebywanie (przez okres ponad 3 miesięcy) bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem.

Należy pamiętać, że równocześnie można mieć jedno miejsce pobytu stałego i jedno miejsce pobytu czasowego.

Co jest potrzebne do zameldowania?

Do zameldowania ustawa o ewidencji ludności wymaga złożenia wypełnionego formularza pobytu stałego lub czasowego oraz nakłada na osobę dokonującą zameldowania obowiązek wylegitymowania się dowodem osobistym lub paszportem. W ten sposób następuje ustalenie i potwierdzenie danych osoby spełniającej obowiązek meldunkowy.

Ponadto, w myśl ww. ustawy wymaga się, aby przy zameldowaniu przedstawiono potwierdzenie pobytu w lokalu, którego dokonuje jego właściciel albo inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu. Potwierdzenie przebywania ma być dokonane na formularzu zgłoszenia pobytu stałego lub czasowego. Przez wielu prawników i przedstawicieli doktryny wymóg ten jest bardzo krytycznie oceniany. Gdyby bowiem przyjąć, że chodzi tu o stricte zgodę właściciela na meldunek, to takie uzależnienie zameldowania od jego zgody może prowadzić do sytuacji, w której nie będziemy mogli tego dokonać, gdyż ten nie wyraża na to zgody. Tworzy to paradoks, bo ustawa nakłada na nas obowiązek meldunkowy w miejscu, w którym faktycznie przebywamy, ale brak zgody właściciela powodowałby, że nie możemy tego dokonać. Jednak posiłkując się dotychczasowym dorobkiem orzecznictwa, należy przyjąć, że:

„Potwierdzenie […] nie jest równoznaczne z wyrażeniem zgody przez osobę dysponującą tytułem prawnym do lokalu na przebywanie w nim innych osób. Jest to jedynie potwierdzenie faktu, mające charakter dowodowy. Przedstawienie takiego potwierdzenia przez osobę, która zgłasza organowi swój pobyt stały lub trwający dłużej niż 3 miesiące w danym lokalu, ma na celu przyspieszenie procedury meldunkowej, gdyż w takiej sytuacji organ administracji dokonuje niezwłocznie czynności materialno-techniczne zameldowania. […] organ prowadzący postępowanie w sprawie zameldowania […] ma obowiązek ustalenia osób, którym przysługuje tytuł prawny do danej nieruchomości na podstawie urzędowych rejestrów, bądź wyjaśnień stron postępowania. W przypadku, gdy osoby te nie są organowi znane […], nie ma on obowiązku ustalania następców prawnych w drodze postępowania sądowego lub zawieszania postępowania do czasu ustalenia tych następców. Organ gminy, prowadząc ewidencję ludności, stwierdza jedynie okoliczności faktyczne związane z pobytem poszczególnych osób w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem, nie potwierdzając ich uprawnień do przebywania w danym lokalu […]” (zob. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 26 maja 2010 r., II SA/Po 114/10, LEX nr 674338).

Dodatkowo osoba meldująca się ma obowiązek przedstawić do wglądu dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu właściciela lokalu lub podmiotu, który tym lokalem dysponuje. Ustawa określa, że dokumentem potwierdzającym taki tytuł prawny do lokalu może być umowa cywilnoprawna (np. umowa najmu), wypis z księgi wieczystej, decyzja administracyjna lub orzeczenie sądu.

Czy mogę zameldować się w wynajmowanym mieszkaniu bez zgody właściciela?

Tak. Należy jednak mieć na uwadze, że praktyka urzędów jest różna. Do zameldowania nie jest jednak konieczna wyraźna zgoda właściciela. Przede wszystkim obowiązek meldunkowy spoczywa na tym kogo dotyczy. Najemca może zgłosić meldunek sam, bez pisemnej czy ustnej zgody, a nawet wiedzy wynajmującego (właściciela mieszkania dysponującego aktem własności). Zameldowanie jest możliwe na podstawie samej umowy najmu lokalu mieszkalnego. Umowę najmu należy w tym przypadku traktować jako dorozumianą zgodę właściciela na pobyt w mieszkaniu, co najmniej na czas określony w umowie.

Co prawda ustawa wskazuje, że przy zameldowaniu wymaga się przedłożenia tzw. ’’potwierdzenia pobytu w lokalu, którego dokonuje jego właściciel albo inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu’’, ale jak już wskazano powyżej, potwierdzenie to nie jest równoznaczne z wyrażeniem zgody przez osobę dysponującą tytułem prawnym do lokalu na przebywanie w nim innych osób. Jeżeli zatem nie mamy takiego potwierdzenia, a właściciel czy inna osoba dysponująca tytułem prawnym do lokalu nie chce go wydać i nie wynika to z innych dokumentów, to urząd ma obowiązek wszcząć postępowanie, mające na celu ustalenie czy Twoim miejscem pobytu jest faktycznie miejsce, w którym ubiegasz się o zameldowanie.

Zaświadczenie o zameldowaniu na pobyt stały organ wydaje z urzędu, zaś w przypadku zameldowania na pobyt czasowy zaświadczenie zostaje wydane na wniosek osoby, której dotyczy.

Czy właściciel mieszkania może wymeldować zameldowanego najemcę?

Pamiętać należy, że meldunek nie daje najemcy żadnych uprawnień do nieruchomości, w której dokonano meldunku. Dokonywany jest wyłącznie dla celów ewidencyjnych dla potwierdzenia czasowego lub stałego pobytu danej osoby w danym miejscu. Mimo tego jednak, właściciel nie może ot tak wymeldować osoby mieszkającej w jego mieszkaniu w trakcie trwania umowy najmu. Wymeldowanie często okazuje się uciążliwą i niełatwą sprawą dla właściciela mieszkania. Najemca jest niejako chroniony i dopóki przebywa on faktycznie w lokalu oraz umowa najmu trwa, dopóty właściciel nie może bez jego zgody go wymeldować. W praktyce, właściciel będzie uprawniony do wymeldowania dopiero, gdy umowa najmu zakończyła się i najemca nie przebywa już faktycznie w najmowanym lokalu.

Składając wówczas wniosek o wymeldowanie byłego najemcy, musi wskazać we wniosku datę i przyczynę wyprowadzenia się z lokalu, zaś fakt nieprzebywania danej osoby w lokalu powinien zostać zweryfikowany przez urząd. Urząd przeprowadza postępowanie, w wyniku którego ustala czy osoba, która ma zostać wymeldowana faktycznie opuściła lokal, a następnie wydaje decyzję. Jest to tzw. przymusowy sposób wymeldowania osoby z pobytu stałego lub czasowego, która sama tego nie dokonała, a miała taki obowiązek. Jeśli jednak najemca nadal w lokalu przebywa, zajmuje go i jest to jego miejsce pobytu w rozumieniu ww. ustawy to urząd nie może wymeldować takiej osoby.